คำว่าดิจิทัลในความหมายของรัฐบาลดิจิทัลนั้น มีความหมายถึงการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการดำเนินการต่างๆของภาครัฐ โดยมุ่งหวังให้เกิดประสิทธิภาพที่ดีขึ้น 

รัฐบาลไทยมุ่งสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัล โดยให้ความสำคัญในการปรับเปลี่ยนระบบราชการเข้าสู่ยุคใหม่ที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ผ่านการส่งเสริมด้วยการประยุกต์เทคโนโลยีต่างๆ เพื่อให้บริการประชาชน ทั้งด้านการสาธารณสุข ด้านสิ่งแวดล้อม ด้านการท่องเที่ยว ด้านการเงินและการคลัง รวมถึงบริการขออนุมัติ อนุญาตต่างๆของหน่วยงานราชการได้สะดวกรวดเร็วมากขึ้น

รัฐบาลดิจิทัลเพื่อทุกคน : ประเทศไทยยุคใหม่ รัฐบาลไทยยุคดิจิทัล
การพัฒนารัฐบาลดิจิทัลในประเทศไทย มีแนวคิดสำคัญคือ

• การเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการภายใน เป็นแนวคิดที่ใช้เทคโนโลยีมาช่วยให้การบริหารจัดการภายในองค์กรมีประสิทธิภาพมากขึ้น การลดต้นทุนการดำเนินการทั้งระยะเวลาและค่าใช้จ่าย ยกตัวอย่างเช่น ระบบบริหารจัดการทรัพยากรองค์กร ระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ระบบบริหารทรัพยากรบุคคล ระบบการเงินการคลัง ระบบจัดซื้อจัดจ้างและบริหารจัดการโครงการ ระบบทะเบียนทรัพย์สินและพัสดุ รวมถึงโครงสร้างพื้นฐานด้านสารสนเทศและความปลอดภัย เช่น เครือข่ายอินทราเน็ต อินเตอร์เน็ต
• การอำนวยความสะดวก ในการให้บริการประชาชนและภาคธุรกิจ เป็นแนวคิดที่ใช้เทคโนโลยีมาช่วยให้บริการสำหรับภายนอกองค์กร มุ่งหวังให้มีการบริการได้มากขึ้น สะดวกขึ้น การวัดผลความพึงพอใจของผู้รับบริการหรือผู้ให้บริการ ซึ่งแนวคิดนี้จะต้องเชื่อมโยงกับระบบสารสนเทศภายในองค์กรเพื่อประสิทธิภาพในการดำเนินงานสูงสุด ยกตัวอย่างเช่น ระบบการให้อนุมัติ อนุญาตผ่านทางอิเล็กทรอนิกส์ ที่สามารถยื่นคำร้อง ติดตามสถานะ และทราบผลการพิจารณาผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ ระบบการจัดส่งรายงานติดตามต่างๆทางอิเล็กทรอนิกส์ ที่ให้ผู้ที่มีหน้าที่ที่ต้องรายงานตามกฎหมายรายงานมาทางระบบอิเล็กทรอนิกส์แทนการรายงานแบบเดิมด้วยกระดาษ ทำให้สามารถเพิ่มความสะดวกให้ผู้รับบริการได้มากขึ้น หน่วยงานภาครัฐ สามารถพิจารณาปรับเปลี่ยนแนวทางการดำเนินงานให้เป็นรัฐบาลดิจิทัลโดยพิจารณาปรับเปลี่ยนกระบวนการเดิมที่ผู้ขอรับบริการหรือขอรับใบอนุญาต ขอรับการอนุมัติ หรือการขึ้นทะเบียนต่างๆ ต้องดำเนินการด้วยตนเอง ไปสู่การดำเนินการผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะการดำเนินการของหน่วยงานราชการต่างๆตามพระราชบัญญัติการอํานวยความสะดวกในการพิจารณาอนุญาตของทางราชการ พ.ศ. 2558
• การให้บริการข้อมูลข่าวสารที่มีความถูกต้องรวดเร็ว เป็นแนวคิดที่ให้บริการข้อมูลข่าวสารยังประชาชนทั่วไปหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ได้อย่างสะดวก ถูกต้อง รวดเร็ว รูปบบในการให้บริการมีทั้ง เว็บไซต์ โมบายแอปพลิเคชั่น ระบบเชื่อมต่อข้อมูลข่าวสารอัตโนมัติ เป็นต้น
• การบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน เป็นแนวคิดที่ให้เกิดการใช้งานข้อมูลที่เกี่ยวข้องร่วมกันในหลายๆหน่วยงาน เช่น การอนุมัติ อนุญาต การขึ้นทะเบียน หรือการติดตามตรวจสอบที่ต้องพิจารณาข้อมูลจากหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้อง รวมถึง การรวมการบริการในรูปแบบ One Stop Service ที่ให้บริการในเรื่องต่างๆเบ็ดเสร็จ ที่มุ่งเน้นการมองจากกระบวนการทำงานในภาพรวมมากกว่าการมองในรูปแบบเดิมที่แบ่งภารกิจเฉพาะหน่วยงาน
• การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการจัดทำนโยบาย เป็นการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลสำหรับผู้บริหารและผู้กำหนดนโยบาย หรือยุทธศาสตร์การดำเนินการ

ยุทธศาสตร์การพัฒนารัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย อ้างอิงจาก (ร่าง) แผนพัฒนารัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย พ.ศ. 2560-2564 ฉบับแก้ไข สิงหาคม 2560 ที่จัดทำโดยสำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) หรือ สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) สพร.)  แบ่งเป็น 5 ยุทธศาสตร์ คือ ยุทธศาสตร์ที่ 1: การยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ยุทธศาสตร์ที่ 2: การยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของภาคธุรกิจ ยุทธศาสตร์ที่ 3: การยกระดับความมั่นคงและเพิ่มความปลอดภัยของประชาชน ยุทธศาสตร์ที่ 4: การยกระดับประสิทธิภาพภาครัฐ และยุทธศาสตร์ที่ 5: การบูรณาการและยกระดับโครงสร้างพื้นฐานรัฐบาลดิจิทัล

ตัวอย่างผลงานด้านรัฐบาลดิจิทัล

เช่น ระบบการขออนุมัติและอนุญาตทางอิเล็กทรอนิกส์ ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์​ (geographic information system) ระบบบริหารจัดการภายในองค์กร โดยมีการให้บริการกับหน่วยงานภาครัฐ แบ่งเป็น กระทรวงต่างๆ ประกอบด้วย

• กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีหน่วยงานภายใน เช่น สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมมลพิษ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก เป็นต้น ตัวอย่างผลงาน เช่น
  • พัฒนาระบบฐานข้อมูลและคำขอลงทะเบียนรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมทางอิเล็กทรอนิกส์ และระบบฐานข้อมูลรายงานการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมทางอิเล็กทรอนิกส์
  • ระบบขึ้นทะเบียนนิติบุคคลผู้มีสิทธิ์จัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมทางอิเล็กทรอนิกส์
  • ระบบฐานข้อมูลการผลิต การบริการและการบริโภคที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
  • ศูนย์ปฏิบัติการระดับกรม (Department Operation Center: DOC)  สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
  • Climate Change International Technical and Training Center
  • ระบบสารสนเทศด้านการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน 
  • ระบบฐานข้อมูลเพื่อการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535
  • ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) ด้านการจัดการน้ำเสีย
  • โครงการการบริหารจัดการข้อมูลและการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ตามกรอบมาตรา 6 (Data Management and Knowledge Sharing under Action for Climate Empowerment- Article 6 of UNFCCC Work Programme) 
• กระทรวงสาธารณสุข มีหน่วยงานภายใน เช่น กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี ผลงาน เช่น ระบบการตรวจประเมินสถานพยาบาลและสถานประกอบการเพื่อสุขภาพโดยใช้แอพพลิเคชั่นบนแท็บเล็ตและสมาร์ทโฟน การพัฒนาเว็บไซต์สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี การบูรณาการข้อมูลสุขภาพของสถานพยาบาลในสังกัดกรมการแพทย์ นำร่อง 6 สถาบัน คือ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ สถาบันโรคทรวงอก สถาบันโรคผิวหนัง สถาบันทันตกรรม สถาบันประสาทวิทยา โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์วัดไร่ขิง เป็นต้น
• กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เช่น ดำเนินการพัฒนาระบบให้สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล สำนักงานปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ผลงาน เช่น ระบบข้อมูลสุขภาพอิเล็กทรอนิกส์ส่วนบุคคล เว็บไซต์รับฟังความคิดเห็นด้านกฎหมายไทย  

• หน่วยงานราชการอื่นๆ เช่น ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่องานคุณภาพน้ำ การประปานครหลวง การปรับปรุงและพัฒนาระบบจัดการข้อมูลการท่องเที่ยวเขตพื้นที่พิเศษเมืองพัทยาและพื้นที่เชื่อมโยง และเขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่งทะเลตะวันออก องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) พัฒนา Mobile Application ผ่าน Smartphone ของกรมส่งเสริมสหกรณ์ พัฒนาระบบราคาขายปลีกและขายส่งสินค้าเกษตร  กรมการค้าภายใน พัฒนาเว็บไซต์โครงการรับจ้างบริหารหนี้ส่วนบุคคล ที่ไม่มีหลักประกัน (Servicer for Unsecured NPL : SFUN) ของ บริษัท บริหารสินทรัพย์สุขุมวิท จำกัด ระบบทะเบียนทรัพย์สิน ของสำนักงานปลัดกระทรวงพลังงาน เป็นต้น

เขียนโดย นายพงษ์ชัย เพชรสังหาร
อ้างอิงตัวอย่างผลงานด้านรัฐบาลดิจิทัลของ บริษัท เทรคอน (เว็บไซต์) จำกัด